Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie Białorusi

Parlament Europejski ,

– uwzględniając swoje uprzednie rezolucje w sprawie sytuacji na Białorusi, w szczególności z dnia 16 września 2004 r.(1) i dnia 28 października 2004 r. w sprawie sytuacji na Białorusi po wyborach parlamentarnych i referendum w dniu. 17 października 2004 r.(2) ,

– uwzględniając opinię nr 314/2004 w sprawie referendum z dnia 17 października 2004 r. na Białorusi przyjętą przez Komisję Wenecką Rady Europy na jej 60-tej sesji plenarnej w dniach 8-9 października 2004 r.,

– uwzględniając wnioski końcowe Międzynarodowej Misji Obserwacji Wyborów Zgromadzenia Parlamentarnego OBWE z dnia 9 grudnia 2004 r.,

– uwzględniając rezolucje Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w sprawie sytuacji na Białorusi a w szczególności jego rezolucję 1372(2004) z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie prześladowania prasy w Republice Białorusi,

- uwzględniając oświadczenie szefa biura OBWE w Mińsku z września 2004 r. w sprawie wyroków skazujących na karę więzienia dwóch członków opozycji białoruskiej oskarżonych o zniesławienie prezydenta Białorusi,

- uwzględniając w szczególności “plan wspierania demokracji na Białorusi” przyjęty przez delegację Parlamentu Europejskiego ds. stosunków z Białorusią w dniu 23 lutego 2005 r.,

- uwzględniając w szczególności swoją rezolucję z dnia 11 lutego 2003 r. w sprawie stosunków Unii Europejskiej i Białorusi: “W kierunku przyszłego partnerstwa”(3) ,

- uwzględniając przyznanie swojej Nagrody im. Sacharowa za wolność przekonań w grudniu 2004 r. Białoruskiemu Stowarzyszeniu Dziennikarzy,

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 12 maja 2004 r. w sprawie Europejskiej Polityki Sąsiedztwa (COM(2004)0373),

- uwzględniając rezolucję w sprawie sytuacji praw człowieka na Białorusi przyjętą przez Komisję Praw Człowieka ONZ w dniu 15 kwietnia 2004 r.,

- uwzględniając Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, a w szczególności jego artykuły 19 i 21, które gwarantują swobodę wyrażania opinii i prawo do urządzania pokojowych zgromadzeń,

- uwzględniając sankcje nałożone przez UE w dniu 2 lipca 2004 r. na urzędników białoruskich w następstwie zaginięcia trzech białoruskich liderów opozycji i jednego dziennikarza,

– uwzględniając art. 115 ust. 5 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że Trójka Parlamentarna uznała, iż ani wybory parlamentarne w 2000 r., ani prezydenckie w 2001 r. nie były wolne i uczciwe, oraz że były one poprzedzone przez samowolne działania rządu przeciw opozycji politycznej, niezależnym mediom i organizacjom obserwującym wybory, co stanowi poważne naruszenie zasad demokracji,

B. mając na uwadze, że zamiast poprawiać się, sytuacja na Białorusi stale pogarsza się, co spowodowało sytuację jawnego łamania praw człowieka i praw mniejszości, pozbawiania Izby Niższej uprawnień prawodawczych i rządzenia życiem gospodarczym przez Prezydenta; mając na uwadze, że naruszenia te obejmują więzienie członków opozycji demokratycznej i stosowanie wobec nich innych form represji, wykreślanie z rejestru partii politycznych w przededniu wyborów, szykanowanie i zastraszanie kandydatów opozycji oraz zakazywanie przedstawicielom partii opozycyjnych obecności w lokalach wyborczych,

C. mając na uwadze, że UE wielokrotnie potępiała aresztowania prominentnych liderów opozycji przez rząd Łukaszenki oraz że brak jest postępu w sprawie niewyjaśnionych przypadków zniknięcia ludzi,

D. mając na uwadze, że Michaił Marynicz, były minister do spraw stosunków gospodarczych z zagranicą, były ambasador i kandydat na prezydenta w wyborach w połowie roku 2001, został skazany na karę 5 lat więzienia, zmniejszonej do 3 lat i 6 miesięcy w dniu 18 lutego 2005 r.,

E. mając na uwadze, że w ciągu minionych kilku lat ponad 50 prodemokratycznych organizacji pozarządowych różnych szczebli i różnych orientacji politycznych, 25 niezależnych mediów oraz kilka zakładów edukacyjnych zostało zlikwidowanych z przyczyn “technicznych”, gdy tymczasem sprawą oczywistą było, że we wszystkich wypadkach organizacje te zostały ukarane za krytykowanie prezydenta i jego polityki,

F. mając na uwadze, że na Białorusi wciąż mają miejsce politycznie umotywowane aresztowania i procesy działaczy ruchów demokratycznych i niezależnych dziennikarzy oraz deportacje obywateli obcych państw; że we wrześniu 2004 r. dwóch członków białoruskiej opozycji, Walery Lewoniewski i Aleksander Wasiljew, oskarżonych o zniesławienie Prezydenta Białorusi, zostało skazanych na dwa lata więzienia,

G. mając na uwadze, że trwający pokojowy protest właścicieli niewielkich sklepów przebiega w atmosferze zastraszenia ze strony rządu i że organizatorzy tych strajków zostali zaaresztowani i skazani na grzywny,

H. mając na uwadze rezolucję Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z dnia 28 maja 2004 r., które uznało dowody udziału najwyższych urzędników państwowych w porwaniu i domniemanych morderstwach czołowych postaci opozycji w roku 1999; zważywszy odrzucenie przez Radę Europy w maju 2004 r. wniosku Białorusi w sprawie odnowienia jej specjalnego statusu w kontaktach z niniejszą organizacją, zawieszonego po rozwiązaniu przez prezydenta Łukaszenkę Parlamentu w 1997 r.,

I. w najwyższym stopniu zaniepokojony decyzją władz białoruskich o cofnięciu pozwolenia na legalną działalność cieszącemu się międzynarodowym uznaniem Europejskiemu Uniwersytetowi Humanistyki w Mińsku, będącemu znakomitym przykładem wolności akademickiej i dążenia ku prawdziwie europejskim wartościom w nauczaniu i programach badawczych, co będzie mieć zgubne konsekwencje dla akademickiej przyszłości setek studentów i nauczycieli,

J. mając na uwadze, że w kwietniu 2004 r. Komisja Praw Człowieka ONZ skrytykowała Białoruś w związku z ciągłymi doniesieniami w sprawie samowolnych aresztowań i przetrzymywania oraz prześladowania pozarządowych organizacji i opozycyjnych partii politycznych i tych, które działają na rzecz demokracji,

1. stanowczo potępia systematyczne i narastające prześladowania i zastraszanie przez urzędników państwowych, w szczególności Ministerstwo Informacji, dziennikarzy, wydawców i wydawców mediów wyrażających krytykę Prezydenta Republiki oraz rządu Białorusi; potępia również masowe ataki białoruskiego reżimu na członków opozycji, działaczy walczących o prawa człowieka i wszystkie osoby, które usiłują w sposób wolny wyrażać krytykę prezydenta i reżimu, przejawiające się w samowolnych aresztowaniach, brutalnym obchodzeniu się z osobami przetrzymywanymi, zniknięciach, politycznie umotywowanych prześladowaniach i innych aktach represji, które naruszają podstawowe zasady demokracji i praworządności;

2. wyraża pogląd, że proces M. Marynicza był umotywowany względami politycznymi i wyraża przekonanie, że doszło do politycznego nadużycia systemu wymiaru sprawiedliwości, co stanowi kolejny przejaw braku niezależności sądów na Białorusi, świadczy o generalnym braku poszanowania prawa i panującej atmosferze prześladowań politycznych;

3. wzywa władze białoruskie do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia Michaiła Marynicza;

4. wzywa władze Białorusi do natychmiastowego zwolnienia Walerego Lewoniewskiego, Aleksandra Wasiljewa i wszystkich innych więzionych przeciwników politycznych reżimu;

5. ponawia żądanie natychmiastowego zwolnienia profesora Bandazhewskiego, specjalisty akademickiego z zakresu medycyny nuklearnej, skazanego na karę ośmiu lat więzienia w dniu 18 czerwca 2001 r. za otwarte krytykowanie władz państwowych w związku z katastrofą reaktora atomowego w Czernobylu w 1986 r.;

6. wzywa do przeprowadzenia niezależnego postępowania neutralnych służb śledczych w sprawie zniknięcia Juria Zacharenki, byłego Ministra Spraw Wewnetrznych Wiktora Gonczara, byłego zastępcy Przewodniczącego Parlamentu Białorusi Anatolija Krasowskiego, biznesmena; oraz Dmitria Zawadskiego, operatora rosyjskiej stacji telewizyjnej ORT;

7. wzywa władze Białorusi do wydania zezwolenia na pokojowe protesty właścicieli małych sklepów oraz uwolnienie z więzień organizatorów i liderów tych protestów;

8. uznaje przedłużenie swej kadencji przez prezydenta Łukaszenkę poprzez referendum za kolejne potwierdzenie autorytarnego sposobu rządzenia;

9. podkreśla, że Białoruś jest jedynym państwem europejskim posiadającym nieuregulowane stosunki z UE w związku z masowymi przypadkami łamania praw człowieka i wzywa Radę do potępienia obecnego dyktatorskiego reżimu prezydenta Łukaszenki;

10. wzywa Radę oraz rządy Państw Członkowskich do ujawnienia i zamrożenia kont osobistych prezydenta Łukaszenki i innych wysoko postawionych urzędników reżimu zapewniających trwanie dyktatury;

11. wzywa Radę oraz rządy Państw Członkowskich do umieszczenia dalszych nazwisk na liście przedstawicieli władz białoruskich, którym odmawia się wizy zezwalającej na wstęp na terytorium Unii Europejskiej;

12. zauważa, że wszystkie odpowiednie przepisy konwencji Narodów Zjednoczonych odnoszące się do statusu, które stosują się do uchodźców politycznych oraz przepisy europejskich porozumień w sprawie przyznawania azylu mają zastosowanie w odniesieniu do ofiar reżimu Łukaszenki;

13. wzywa Białoruś do dostosowania działalności policji i służb bezpieczeństwa do zobowiązań wynikających z Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych;

14. wzywa władze Białorusi do natychmiastowego zaprzestania szykanowania wszelkich instytucji edukacyjnych w kraju oraz poszanowania podstawowych reguł wolności akademickiej, autonomii nauczania i tolerancji w dziedzinie edukacji;

15. wzywa do stworzenia specjalnego programu edukacyjnego w celu przyznawania stypendiów, zwłaszcza studentom z Europejskiego Uniwersytetu Humanistyki w Mińsku, którzy chcieliby studiować w Unii Europejskiej, oraz w celu finansowego wsparcia instytucji akademickich, które są gotowe gościć tych studentów, a także wzywa do stworzenia procedury ad hoc pozwalającej na przekazanie przyznanych stypendiów studentom EUH;

16. podkreśla, że sankcje wobec Białorusi są wymierzone przeciwko władzom tego kraju, a nie białoruskiemu społeczeństwu, zgodnie z zaproponowanym planem działania UE na rzecz wspierania demokracji na Białorusi niedawno przyjętym przez delegację Parlamentu Europejskiego do spraw stosunków z Białorusią;

17. popiera umocnienie społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi i z zadowoleniem przyjmuje decyzję Komisji o sfinansowaniu projektów na Białorusi w ramach Europejskiej Inicjatywy na rzecz Demokracji i Praw Człowieka;

18. podkreśla, że nie należy oszczędzać wysiłków dyplomatycznych i politycznych w celu przywrócenia Białorusi do “europejskiej rodziny” i umożliwienia jej odegrania istotnej roli w rozwoju Europejskiej Polityki Sąsiedztwa;

19. jeszcze raz podkreśla, że dalszy rozwój stosunków UE z Białorusią zależeć będzie nadal od postępów tego kraju w demokratyzacji i przeprowadzaniu reform;

20. wzywa Komisję, Radę oraz rządy Państw Członkowskich do sporządzenia planu działania w zakresie kolejnych kroków mających na celu wzmocnienie - wraz z innymi krajami demokratycznymi i instytucjami międzynarodowymi - wsparcia dla wszystkich istniejących jeszcze sił demokratycznych na Białorusi, oraz do niesienia skuteczniejszej pomocy osobom, które w białoruskim społeczeństwie obywatelskim pracują na rzecz demokratycznych zmian;

21. popiera utworzenie alternatywnych i dostępnych źródeł informacji, takich jak programy telewizyjne i radiowe w krajach sąsiadujących (Polska i/lub Litwa) w celu przerwania izolacji tego kraju i objęcia swym zasięgiem jak największej ilości osób na Białorusi;

22. wyraża swoje rozczarowanie, że Komisja po spotkaniu Trójki UE-Rosja w zeszłym tygodniu nie zabrała głosu w sprawie sytuacji praw człowieka na Białorusi; szczególnie w sprawie politycznych “zniknięć” i bezwzględnego zakazu swobody wypowiedzi, co jest szczególnie godne ubolewania, gdyż Trójka miała zająć się tematem “demokracji i praw człowieka w obszarze wspólnego sąsiedztwa UE i Rosji”;

23. wzywa instytucje UE do wywarcia nacisku, aby problem praw człowieka stanowił stały punkt porządku dziennego wszystkich przyszłych spotkań UE-Rosja, i wyraża pogląd, że sytuacja na Białorusi powinna być stałym tematem wszystkich regularnych konsultacji pomiędzy UE i Rosją;

24. wzywa Radę i Państwa Członkowskie do przeprowadzenia niezależnego śledztwa w sprawie politycznych zniknięć na Białorusi oraz utworzenia funduszu na rzecz rodzin osób zaginionych i innych ofiar reżimu białoruskiego;

25. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom Państw Członkowskich, rządowi i parlamentowi Białorusi oraz Zgromadzeniu Parlamentarnemu OBWE i Radzie Europy.

http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&reference=P6-TA-2005-0080&language=PL